اصلاح رفتار
چطور رفتار فرزندم را عوض کنم؟
از رفتارهای فرزندم خسته شدم چطور رفتارش رو تغییر بدم؟
بارها به عنوان مشاور و معلم در مواجهه با والدین از آن ها شنیده ام که می گویند رفتار و روحیات فرزند ما باعث نگرانی ما می شود والدین از پرخاشگری بین خواهر و برادر ها در خانه و یا عدم همکاری فرزندشان در انجام کارهای خانه گله می کنند و این که وظایف و تکالیف خود را در زمان مشخص انجام نمی دهد
همیشه این سوال از طرف والدین مطرح می شود که نحوه تغییر و اصلاح رفتار کودک و نوجوانمان به چه صورت است؟
در این قسمت تلاش می کنیم با ارائه راهکارهای ساده ولی بسیار عملی و کاربردی و اجرای آن ها توسط والدین درگیری های در خانه را کاهش دهیم و برای اصلاح رفتار فرزندان راهکار عملی ارائه می دهیم.
اما برای اصلاح رفتار فرزندان باید به نکات زیر توجه کنید.
1- ابتدا رفتاری که می خواهید تغییر و اصلاح کنید را مورد تحلیل قرار دهید
2-جزئی نگر باشد وانتظارات و قوانین خود را دقیقا برای فرزندتان توضیح دهید
3-تعداد دفعات تکرار رفتار
4-پیامدها و نتایج رفتار را دقیقا توضیح دهید.
حالا دقیقا هر کدام رو براتون توضیح میدم.
1-در تحلیل رفتار لطفا موردی برخورد کنید نه کلی مثلا بسیاری از والدین در توضیح رفتار نوجوان خود می گویند
(پسرم همیشه افسرده و غمگین است)،(دخترم همیشه عصبانی است)،(دخترم بالغ نشده است) در مورد هر کدام از موارد پیش آمده از خود بپرسیدکه فرزند من چه رفتاری دارد که من فکر می کنم او افسرده و غمگین است یا مثلا عصبانی است یا بالغ نشده است…
زمانی که من مثلا می گویم مراجعم افسرده است ممکن است منظورم این باشد که او علاقه اش را به اموری که برایش اهمیت داشته را از دست داده است و وقتی شما می گویید پسرم همیشه افسرده و غمگین است ممکن است منظورتان این باشد که همیشه در اتاقش می ماند که این خود از خصوصیات دوران نوجوانی و بلوغ می باشد.
پس به رفتارها به طور موردی دقت کنید نه به طور کلی و از برچسب زدن به فرزند خود اکیدا خودداری کنید اگر رفتار موردی پیدا شود حل کردن آن بسیار آسان می باشد ولی اگر مشکل را کلی در نظر بگیریم در ذهن خود چنان مسئله را بغرنج می پنداریم که حل کردن آن را دور ذهن تصور می کنیم
2-برای تغییر رفتار قبل از برخورد با رفتار ابتدا باید آن رفتار را به طور صریح و مشخص روشن نمایید
مثلا اگر می گویید فرزند نوجوان شما عصبانی است دقیقا چه می کند؟ آیا دایما غر می زند یا هنگامی که با او صحبت می کنید شکلک در می آورد اگر طبق قسمت قبل به رفتار به شکل موردی نگاه کنید پس نگاه کلی را با نگاه جزئی به رفتار جایگزین کنید و از اظهارات کلی و مبهم خودداری کنیدو دقیقا رفتاری که باعث نگرانی شما شده است را مشخص کنید و دقیقا قصد تغییر چه چیزی را دارید(نکته مهم در این قسمت:دقیقا انتظارات و قوانین خود را برای فرزندتان توضیح دهید و به هیچ وجه از قوانین و انتظارات خود کناره گیری نکنید)
3-در تحلیل یک رفتار باید به میزان تکرار آن نیز توجه کرد یعنی رفتار چند بار در روز یا ساعت یا هفته یا… تکرار می شود
توجه کردن به میزان تکرار یک رفتار به چند دلیل اهمیت دارد(و تغییرات کوچک را مشاهده و یادداشت کنید)
الف:بعد از ثبت دفعات تکرار متوجه می شویم که رفتار به آن بدی که فکر می کردیم نبوده است(همیشه فکر میکردم که او همیشه با برادرش در حال دعوا است ولی حالا متوجه شدم که فقط گاهی با هم دعوا می کنند) و تغییر رفتار لزومی ندارد
ب:دلیل دیگر توجه به میزان تکرار یک رفتار این است که یک رفتار خاص یکباره روی نمی دهد بلکه سیر تدریجی بوده که ممکن است هفته ها و ماه ها طول بکشد پس اصلاح رفتار نیز باید تدریجی باشد
ج:اگر جزئی نگری همراه با ثبت دفعات تکرار و صبوری والدین همراه باشد اصلاح رفتار فرزندشان ولو کم را مشاهده می کنند.
4-پس از این که رفتار را به طور دقیق و موردی مشخص کردید می توانید پیامدها و نتایج آن را تحلیل کنید
به عنوان مثال لطفا به گفتگوی من با پدر یکی از دانش آموزان در مقام مشاور را توجه کنید.
پدر:فرزند من هیچ گاه نمی تواند مخالفت با خواسته هایش را قبول کند
مشاور: منظور شما دقیقا چیست؟مثالی بزنید؟
پدر:ما اصلا نمی تونم به اون نه بگم اگر به خواسته های او عمل کنم مشکلی پیش نمی آید ولی اگر به او بگویم نمی تواند هر کاری که دلش می خواهد انجام دهد افسرده می شود و نق می زند و گفته من را نمی پذیرد او هفته گذشته تماما از موتور استفاده کرد ولی دیشب که مجددا تقاضای موتور کرد و من رد کردم ناراحت شد و با من مشاجره کرد.
مشاور: او به شما چه گفت؟
پدر:او با ناراحتی گفت که من خسیس هستم ولی سایر پدرها به فرزندانشان اجازه می دهند هر موقع که خواستند از موتور آن ها استفاده کنند او گفت که ما همیشه موتور را در اختیار برادرش قرار می دهیم ولی محدودیت های بیشتری در مورد او اعمال می کنیم.من برخورد منصفانه ای ندارم و موقعیت او را درک نمی کنم
مشاور: شما چکار کردید؟
پدر:من بهش گفتم به ماشین احتیاج دارم و نمی تونه هر موقع که هوس کرد از او استفاده کنه خرج استهلاک موتور زیاد هست و فقط برای مواقع ضروری است وباید در سایر موارد باید از وسیله نقلیه عمومی استفاده کنه استفاده از موتور برای ول چرخیدن و پرسه زدن در خیابان درست نیست پس از مدتی که این صحبت ها رو باهاش کردم و بحث کردیم ناراحت شدم که چرا درک نمی کنه…
مشاور:بعد چه اتفاقی افتاد؟
چون همیشه حاضر جواب هست و دلایل من را قبول نمی کند کارما به مشاجره می کشد و پس از مدتی از این دعواها خسته شدیم و کلید ماشین را به او دادم و از او خواستم هرجا که می خواهد برود تا این مشاجره خاتمه یابد.
کاملا مشخص است که نوجوان با عصبانی کردن پدر خود و بی توجهی به جواب منفی او از وسیله نقلیه استفاده کرد دلیل چنین این که چنین رفتاری بروز می کند و ادامه می یابد این است که این برخورد غیر قاطعانه از طرف پدر برای فرزند نتیجه بخش بوده است.
به پدر توضیح دادم که دقیقا برای نوجوان شرح دهد که چه زمان هایی می تواند از موتور استفاده کند و غیر از آن زمان ها به هیچ وجه و با هیچ واکنشی از طرف فرزندش حق استفاده از موتور را به او ندهد با این کار رفتار اصلاح می شود
جمع بندی:
پس از مشخص کردن دقیق و موردی رفتار و دفعات تکرار حتما قوانین خود را به طور دقیق برای فرزند خود شرح دهید و در مقابل واکنش فرزند خود مقاومت کنید و از قوانین خود کناره گیری نکنید و تغییرات تدریجی را مشاهده کنید تا اصلاح رفتار انجام شود
لطفا سوالات و تجربیات خود را در قسمت نظرات با ما و دیگر دوستان به اشتراک بگذاریدwww.mivezendegi.ir
امیدوارم همیشه مراقب میوه زندگیتون باشید…
احتمالا مقاله ها و ویدئوهای زیر مورد علاقه شما است:
چرا فرزندم بزرگ نمی شود(واقعیت های خودکودکانه)
چگونه فرزندان مسئولیت پذیر تربیت کنیم؟(قسمت اول)
چرا فرزندان امروزی با فرزندان گذشته تفاوت دارند؟
بهترین روش های تنبیه کردن کودکان و نوجوانان